در تاریخچه اصفهان نوشته شده که مناره ساربان به مناره مسجد على شباهت دارد مدخل پلکان در ارتفاع 7 مترى تنه مناره واقع شده و تعداد پلکانش 135 است و پهناى پلکانهاى 68 سانتیمتر است.
و نیز گفته است که ساختمان مناره متعلق به عهد سلجوقیان و بنا به گفته گدار فرانسوى مربوط به سالهاى 525 تا 550 هجرى است.
کتیبه هاى مناره را چنین بیان کرده که از سه کتیبه کوفى تزیین یافته است:
1- کتیبه یکم با کاشى آبى عبارت: لا اله الله صادقاً مخلصاً محمد رسول الله بر آن منقوش است.
2- کتیبه دوم شامل آیه 33 سوره فصلت قرآن است.
3- کتیبه سوم به خط کوفى چهار گوش با آجر تراش بر روى کاشى آبى شامل اسامى: محمد (ص) و خلفاى راشدین است.
این مناره کمى به سمت مغرب تمایل پیدا کرده و زیر مناره که خالى و به جاى زیر زمین از آن استفاده مى کردند در سال یکهزار و سیصد و بیست و چار شمسى به طرز خوبى بسته و پر شده است.
پس مى توان گفت که مناره ساربان محیط قاعده آن 14 متر و داراى 135 پلکان و سه کتیبه کوفى مى باشد و تاریخ ساختمان قرن پنجم و ششم بوده است.
در کتاب نصف جهان فى تعریف الاصفهان چنین گفته:
و در محله جویباره هم چند مناره دارد یکى از آنها را مناره ساربان مى نامند و از همه این منارها منار ساربان بلندتر و خوش نماتر ساخته شده و معتبرتر است و به خاطر فقیر چنان مى رسد که این منار را نام منار سارویه بوده و در آن محل واقع بوده است، اسم آن محل متروک و مهجور شده و کسى نام سارویه ندانسته است، آن را ساروان خیال کرده و با آن نام اشتهار یافته باشد و الله اعلم.
اما وجه تسمیه منار ساربان به نظر مى رسد گفته نصف جهان درست باشد و ساختمان سارویه که شرح آن در مبانى معدومةالاثر بیان گردیده در همین محله بوده و هنگامى که خمارتکین تصرفاتى در آن بنا کرد احتمال دارد این مناره را هم او ساخته باشد و مناره به نام محل اشتهار داشته و کم بکم سارویه به ساروان و ساروان به ساربان تغییر وضع داده است.
این مناره زیر شماره 232 به ثبت تاریخى رسیده است.
ادامه دارد..